Asansör Sempozyumu 2018 (18-20 Ekim 2018)
Sonuç Bildirisi

 

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) ve TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO) tarafından düzenlenen Asansör Sempozyumu, “Tasarım ve Teknoloji” ana teması ile 18-20 Ekim 2018 tarihleri arasında İzmir`de Tepekule Kongre ve Sergi Merkezinde, 543`ü kayıtlı delege olmak üzere yaklaşık 1.450 kişinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir.

13 kurum ve kuruluş tarafından desteklenen sempozyum boyunca 10 oturumda 29 bildiri sunumu, ilköğretim çağındaki çocukların bilinçlendirilmesi amacıyla “Asansör ve Yürüyen Merdiven/Bantların Güvenli Kullanımı” konusunda eğitim çalışması, “Asansörlerde Artık Akım Anahtarı Kullanımı” ve “Asansörlerde Kaynaklı İmalat Yöntemleri” konularında iki eğitim, “Asansör Sektöründe Yerli İmalat ve Yerli İmalatın Desteklenmesi” konulu bir sabah toplantısı ve asansör periyodik kontrolleri konusunda “Periyodik Kontrol Bina Yöneticisi Bilgilendirme Toplantısı” gerçekleştirilmiştir. Sempozyuma paralel olarak düzenlenen sergiye 24 kurum ve kuruluş katılmış, katılımcılar yeni ürün ve teknolojileri görme olanağı bulmuşlardır.

Sempozyum kapsamında düzenlenen “Onaylanmış Kuruluşların Uygunluk Değerlendirme Süreci” konulu çalıştay ve “Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği” başlıklı panelde; T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türk Akreditasyon Kurumu, Asansör ve Yürüyen Merdiven Sanayicileri Derneği, Asansör Sanayicileri Federasyonu, Ege Asansör ve Yürüyen Merdiven Sanayicileri Derneği, Türk Standartları Enstitüsü, Elektrik Mühendisleri Odası, Makina Mühendisleri Odası temsilcilerinin katılımıyla konular ayrıntılı olarak tartışılmış, görüş ve öneriler üretilmiştir.

Sempozyum sonucunda aşağıdaki konuların kamuoyuna sunulması karar altına alınmıştır:

1. Asansör tasarımı, projelendirilmesi, montajı, revizyonu, bakımı ve periyodik kontrolü, malzeme, risk değerlendirmesi, iş güvenliği, enerji verimliliği, mevzuat ve ilgili standartlar üzerine teorik ve uygulamalı bilgiye sahip uzmanlaşmış mühendislere sektörün gereksinim duyduğu, asansörlerin sadece elektrik, makine ve mekatronik mühendisliği disiplinlerinin meslek alanına girdiği, asansörlerin tasarımından projelendirilmesine, montajından işletilmesine, bakımından periyodik kontrolüne kadar tüm hizmetlerin mühendislik hizmeti olduğu vurgulanarak, Odalarımızın tüm bu süreçte meslektaşlarına yönelik eğitim ve belgelendirme faaliyetlerini geliştirerek sürdürmesi ve bunun ivedilikle mevzuata girmesi gerekliliği belirtilmiştir
2. Meslek odalarının kuruluş yasalarının verdiği görev çerçevesinde, kamu yararına ve kamu adına sürdürdüğü üretim ve denetim hizmetlerinin kalitesinin yükseltilmesi amacıyla, mesleki denetim hizmetlerinin önündeki yerel ve merkezi siyasi iktidarlarca konulan tüm engellerin ve sınırlamaların kaldırılması gerektiği ve mesleki denetimin olmazsa olmaz koşulunun “uzmanlık ve belgelendirme” olduğu belirtilmiştir.
3. Projelerin denetiminden ve uygulanmasından sorumlu ilgili İdare personellerine Meslek Odaları tarafından eğitim verilebileceği, yapı denetiminde görev alan mühendislerin ise meslek odaları tarafından asansör konusunda eğitilmeleri ve belgelendirilmeleri gerekliliği ifade edilmiştir.
4. Sektörün nitelikli ara elemana gereksinim duyduğu, ülkemizin teknik eleman yetiştirme konusunda eğitim politikasının olmaması nedeniyle meslek yüksekokullarının ve meslek liselerinin sanayinin gereksinimi olan nitelikli ara elemanı yetiştiremediği, bu konudaki en önemli görevin Milli Eğitim Bakanlığı’na düştüğü belirtilerek, üniversitelere, ara teknik eleman yetiştiren okullara ve meslek odalarına önemli görevler düştüğü vurgulanmıştır.
5. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre 2017 yılında 370.943 adet asansörün periyodik kontrolünün gerçekleştiğini ve bu asansörlerin periyodik kontrollerde yaklaşık % 64 kırmızı, % 4 sarı, % 16 mavi ve % 16 oranında yeşil etiket aldığı; takip kontrolleriyle birlikte bu oranların % 23 kırmızı, % 1 sarı, % 39 mavi ve % 37 yeşil etiket değerlerine düştüğü görülmüştür. Kontrol ve iyileştirme faaliyetlerinin günden güne asansörlerin güvenlik seviyelerini iyileştirdiği ifade edilmiştir. Bakanlığın yetkili montaj ve bakım firmalarına yönelik denetimleri genişleterek sürdürmesinin merdiven altı olarak tabir edilen bakım firmalarının faaliyetlerini engelleyeceği, periyodik kontrollere ilişkin bakım firmalarının sorumluluklarının artırılmasının gerekliliği ve periyodik kontrol sonucu uygunsuz bulunan asansör ve bakımcı firmalara Bakanlıkça da yaptırımda bulunulması gerektiği vurgulanmıştır.
6. Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği kapsamında A Tipi muayene kuruluşlarınca yerine getirilen periyodik kontrol çalışmasının sağlıklı ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için, halkın konu hakkında bilgilendirilmesi gerektiği, bu konuda T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, ilgili muayene kuruluşları, meslek odaları ve sektör derneklerinin ortak davranması gerektiği vurgulanmıştır
7. Belediye kayıtlarında görünmeyen asansörlerin tespit edilerek; periyodik kontrollerinin bir an önce yapılması ve can güvenliğinin sağlanması için ilgili bakanlıklar, belediyeler, A tipi muayene kuruluşları ve meslek örgütlerinin katılımıyla yürütülecek özel bir çalışmaya ihtiyaç duyulduğu ifade edilmiştir. Periyodik kontrollerin sağlıklı olarak gerçekleştirilmesi ve muayene kuruluşlarının sorumluluk alanındaki tüm asansörlere ilişkin tespitte bulunulabilmesi için en azından ilk kontrollerde sürenin iki yıla çıkarılması dile getirilmiştir.
8. Asansör periyodik muayenesinin, asansörün teknik düzenlemeye uygunluğunun kontrolü olmadığı belirtilmiş, bu ayrımın net olarak yapılması gerektiği vurgulanmıştır.
9. Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği ile birlikte yapılmaya başlanılan asansörlerde yüklü testlerin önemi dile getirilmiş, bunun bir zorunluluk olduğu ve teknik düzenleme kapsamında sağlıklı olarak yapılmadığı ifade edilmiştir.
10. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 17 tanesi asansör yönetmeliği kapsamında olmak üzere 29 firmanın Onaylanmış Kuruluş olarak atandığı, ONTEK sistemi üzerinden alınan rapora göre 4104 adedi Birim Doğrulama (Modül G) olmak üzere 6573 adet asansöre belgelendirme yapıldığı belirtilmiştir. Ayrıca ONTEK sisteminde, montaj adresinin girilmesinin zorunlu tutulması, yüklü testlerle ilgili video-fotoğraf yüklemesi yapılacak alan oluşturulması ve Bakanlığın resen denetim yapabilmesi için Onaylanmış Kuruluşların belgelendirme iş programlarını girecekleri takvimin oluşturulmasının hedeflendiği vurgulanmıştır.
11. Onaylanmış kuruluşların modüler uygulamalarının doğru yürütülemediği, tescil öncesi ilk periyodik kontrolden geçemeyen bir ürünün Modül G belgelendirmesi ile bu süreci geçebildiği, Modül B uygulamasının asansör tasarım incelemesi olmaktan çıkarılarak, son kontrol formu doldurulması seviyesine getirildiği, Modül B+E uygulamasının ise apayrı bir probleme dönüşerek, usta onaylı asansör sertifikası haline getirildiği, asansör tasarımı ve incelemesi yerine bir uygulama projesi denetimine dönüştürüldüğü, güvenlik gerekleri, hesap, mukavemet, çözümlerinin aranmaz olduğunun tespiti yapılmıştır.
12. Onaylanmış kuruluşlar tarafından yapılan birçok risk analizinin temel sağlık ve güvenlik gereklerini tam olarak sağlayıp sağlamadığı konusunda ciddi şüphelerin olduğu belirtilmiştir.
13. Asansör konusunda en fazla onaylanmış kuruluş ve denetim kuruluşu bulunan ülkelerden biri olduğumuz halde asansör montajı ve ürün kalitesinde aynı oranda bir yükselişten maalesef bahsedilemediği, yapılan asansör testlerinde birçok çalışmayan sertifikalı ürün olduğu ifade edilmiştir. Bu kadar uygunsuz ürünün piyasaya sertifikalı olarak sürülebilmesinin sistemin güvenilirliği ve ülkemizdeki işleyişte sorun yarattığı ve düzeltilmesi için gerekli çalışmalara hemen başlanması gerektiği belirtilmiştir.
14. Onaylanmış kuruluşların ve denetim firmalarının uygulama yöntemleri, uygulama sonuçları ve sahadaki test sonuçlarının takip edilmesinin gerektiği, buradan elde edilen sonuçların, Bakanlık ve TÜRKAK tarafından firmaların (üretici, montaj, onaylayan ve kontrol) denetimleri için de kullanılması gerektiği tespiti yapılmıştır.
15. TÜRKAK denetçilerinin başarılarını değerlendirmesi gerektiği, sahadan yapılan geri bildirimleri dikkate alması talep edilmiş ve denetimler esnasında sürekli teknik personel değişiklikleri yaşanmasının süreci olumsuz etkilediği ifade edilmiştir.
16. Sektörde yılda en az 50 bin asansörün kurulumunun yapıldığı, tahminen 800 binin üzerinde asansörün işletme süreçlerinde gerçekleştirilen bakım ve onarımda kullanılan malzeme, cihaz ve ekipmanlarla birlikte sektörün yaklaşık 2 milyar dolarlık bir ekonomik hacme sahip bulunduğu ve sektördeki yetkili firma sayısının yaklaşık 3 bin civarında olduğu tespiti yapılmıştır. Dikey yapılaşmanın artmasıyla birlikte, asansörlerden kaynaklı olarak cari açık miktarının da büyüme eğilimine gireceği göz önüne alınarak, acilen Ar-Ge teşviki başta olmak üzere, yerli üretimi artırmak için önlem alınması çağrısı yapılmıştır. Yürüyen merdivenlerin % 85’ine yakınının, hidrolik asansörlerin ise neredeyse tamamının ithal edildiği gerçeğinden hareketle, dışa bağımlılığın azaltılması için finansman, kalifiye işgücü ve Ar-Ge desteklerinin artırılması, sektörde sahip olunan bilgi ve birikimin ortak bir çaba ile uygulamaya ve katma değere dönüştürülerek yerli üretimin ve ürün kullanımının teşvik edilmesi talep edilmiş ve dışa bağımlılığın çözümü için özel bir politikaya ihtiyaç duyulduğu vurgulanmıştır.
17. Son yıllarda özellikle elektrikli asansör aksamlarının yerli olarak üretiminde ciddi gelişmeler olmasına rağmen, ülkemizde bu konuda bir markanın öne çıkmadığı tespiti yapılmıştır. Ülkemizin yatırım ve işletim deneyimleri, mevcut teknoloji altyapısı, özellikle imalat sanayimiz ve mühendislik seviyesi dikkate alındığında yerli markaların oluşması için yeterli olanaklar mevcuttur. Bunun için öncelikle doğru politikalar ve doğru teşvikler ile Türkiye’nin kendi iç piyasasını bu yeni anlayışa göre yönlendirmesinin, sektör bileşenlerinin aralarındaki çelişki ve rekabeti derinleştirmekten ziyade ortak bir çaba içerisinde iş ve güçlerini birleştirmelerinin gerekliliği belirtilmiştir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TSE, meslek odaları, üretici firmalar, akademisyenler ve sektörel kuruluşların sağlayacağı aktif desteğin, yerli üretim ve markaların geliştirilmesinde önemli bir rol oynayacağı dile getirilmiştir.
18. Asansör Teknik Komitesi (ASTEK)’in ve Bakanlık tarafından oluşturulan komisyonun işlevsel hale getirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
19. Asansör Yönetmeliklerine ve standartlara uygun üretim, bakım, piyasa gözetim ve denetimi ile periyodik kontrol uygulamalarında yaşanan sorunların çözümüne ilişkin etkin koordinasyon zeminlerinin yaratılmasının gerekliliğinden hareketle, asansör alanındaki sorumlu kurum ve kuruluşların (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, yapı ruhsatı vermekle yetkilendirilen kuruluşlar, onaylanmış kuruluşlar, A tipi muayene kuruluşları, asansör montaj ve bakım firmaları, bina yöneticileri, sektör dernekleri ve meslek odalarının) bu sorunların çözümünde bilginin paylaşılmasına önem vermeleri, ortak çalışmalar gerçekleştirmeleri ve işbirliği içinde çalışmalarının gerekliliği vurgulanmıştır.
20. Binaların güvenli ve konforlu asansör tesis edilmesine uygun olarak projelendirilmesi ve yapımında sıklıkla eksiklikler yaşandığı, bina tasarımı aşamasının en başında asansöre ilişkin hususların belirlenip ilgili projelerin gerektiği şekilde oluşturulmasının önemi belirtilmiş; asansör avan ve uygulama, mimari ve statik projelerin tekniğe ve mevzuata uygun olarak hazırlanması ve uygulanması konularında sorumlulukların tanımlanıp, yaptırımların belirlenmesi için yasal düzenlemelerin gerekli olduğu ifade edilmiştir. Bu noktada binaları yaptıranlar ve yapı denetim firmalarına somut sorumluluklar yüklenmesi, Meslek Odalarının süreçte aktif olarak yer alması hususunun mevzuatlarda net olarak belirtilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
21. Asansörlerin, engelliler ve hareket kısıtlılığı bulunan kişiler için öncelikli gerekliliklerden olduğu, asansörlerin farklı engel gruplarından kullanıcılar için gerekli donanımlarla monte edilmesi ve işletilmesi gerekliliği vurgulanmıştır. Bunun için mevcut yasal düzenlemelerin var olduğu ancak uygulamada sorunlar olduğu, binaların proje aşamasından itibaren etkin denetimler ile mevzuatların uygulanmasının sağlanması gerektiği ifade edilmiştir.
22. Yürüyen merdivenlerin ve yürüyen yolların montaj, bakım, işletme ve periyodik kontrolleri konusunda mevzuatın olmadığı ifade edilmiş ve bu ekipmanların güvenli kullanımının asansörler gibi önemli olduğu, yürüyen merdiven ve yolların montaj, bakım, işletme ve periyodik kontrolünü düzenleyecek mevzuat çalışmalarının bir an önce başlaması gerektiği vurgulanmıştır.
23. Kablolu Taşıma Tesisatı Yönetmeliği (2016/424/AB) kapsamında piyasaya arz edilen her kablolu taşıma tesisatı için, İnsan Taşımak Üzere Tasarlanan Kablolu Taşıma Tesisatının Ruhsatlandırılması, Bakım Ve İşletilmesine Dair Tebliğ (SGM: 2009/11) gereğince ruhsat talebinde bulunan esas yapımcı tarafından yapılan müracaatlar sonrasındaki kontrollerde eksikliklerin giderilmediği ve ruhsatlandırılmadan kullanıldığı tespiti yapılmıştır. Yıllık periyodik kontroller için ve faal olan tesislerin denetlenmesi konusunda ilgili bakanlık tarafından istenilen düzenlemelerin yapılması gerekliliği belirtilmiştir.
24. Türkiye’nin iş kazalarında Avrupa ve dünyada ilk sıralarda, ölümlü iş kazalarında ise Avrupa’da birinci sırada olduğu gözetilerek, özellikle işverenler ve çalışanlar olmak üzere işçi sağlığı ve iş güvenliği kültürünün yerleşmesi için başta T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı olmak üzere ilgili tüm bakanlıklara, işverenlere, işveren örgütlerine, sendikalara, yazılı ve görsel basına, meslek odalarına ve sektörel derneklere önemli görevler düştüğü vurgulanmıştır.

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası  //  TMMOB Makina Mühendisleri Odası